ทวีปแอฟริกาตอนที่ 2

4. ลักษณะภูมิอากาศ
4.1. ปัจจัยที่มีผลต่อลักษณะภูมิอากาศของทวีปแอฟริกา

   1. ที่ตั้ง มีเส้นศูนย์สูตรลากผ่านกึ่งกลางทวีป ทำให้ลักษณะภูมิอากาศเป็นเขตร้อน

   2. ลักษณะภูมิประเทศ เป็นที่ราบสูง ไม่ค่อยมีคาบสมุทรและอ่าวได้รับความชื้นจากทะเลน้อย

   3. ระยะใกล้-ไกลทะเล ตอนกลางของทวีปก้างขวางมาก ไดรับความชื้นจากทะเลจนกลายเป็นทะเลทรายกว้างขวาง

    4. ลมประจำ 

     - ลมค้าตะวันออกเฉียงเหนือ มาทางตอนเหนือ

     - ลมค้าตะวันออกเฉียงใต้ มาทางใต้ 

    5. กระแสน้ำ

     - กระแสน้ำเย็นคานารี ทางชายฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือ นำความหนาวเย็น แห้งแล้ง

     - กระแสน้ำเย็นเบงกิลล่า ทางชายฝั่งตะวันตกเฉียงใต้ นำความหนาวเย็น แห้งแล้ง

     - กระแสน้ำอุ่นโมซัมบิก เข้ามาที่ช่องแคบโมซัมบิก ทำให้อากาศอบอุ่น ชุ่มชื้น 

     - กระแสน้ำอุ่นกินี ทางอ่าวกินี ทำให้อากาศอบอุ่น ชุ่มชื้น 

4.2. เขตภูมิอากาศ แบ่งตามแบบด.ร.วลาดิเมียร์  เคิปเปน นักอุตุนิยมวิทยาชาวเยอรมัน ได้ 6 เขต ดังนี้

    1. ป่าฝนเขตร้อน หรือ ป่าชื้นเขตร้อน หรือ ร้อนชื้นแถบศูนย์สูตร

       - บริเวณที่พบ  รอบๆอ่าวกินีลุ่มแม่น้ำคองโก บริเวณเส้นศูนย์สูตร และทางตะวันออกของมาดากัสการ์

       - ลักษณะ มีอากาศร้อน อุณหภูมิสูงตลอดปี ฝนตกชุก

       - พืชพรรณธรรมชาติ เป็นป่าดงดิบ เขียวชอุ่มตลอดปี

     2. ทุ่งหญ้าเมืองร้อนหรือทุ่งหญ้าสะวันนา

        - บริเวณที่พบ รอบๆเขตป่าฝนเขตร้อน ตลอดจนถึงคาบสมุทรโซมาเลีย

        - ลักษณะ ฝนตกชุกฤดูร้อน ฤดูหนาวแห้งแล้ง

        - พืชพรรณธรรมชาติ ทุ่งหญ้าสลับป่าโปร่ง

     3. ทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย 

        - บริเวณที่พบ ตอนกลางของทวีป ถัดลงมาจากเขตทะเลทราย และทางตอนใต้ของเขตทุ่งหญ้าสะวันนา

        - ลักษณะ ร้อนแห้งแล้ง ฝนตกน้อย

        - พืชพรรณธรรมชาติ ทุ่งหญ้าสั้นๆ เหมาะแก่การเลี้ยงสัตว์(สเต็ปป์)

    4. ทะเลทราย

        - บริเวณที่พบ ทางเหนือคือ ทะเลทรายสะฮารา ลิเบีย อาหรับ นูเบีย ทางใต้คือ กาลาฮารี นามิบ

        - ลักษณะ แห้งแล้งมาก ฝนน้อย

        - พืชพรรณธรรมชาติ ไม่มี บริเวณโอเอซีสจะมีบ้างเช่น อินทผลัม กระบองเพชร

    5. เมดิเตอร์เรเนียน

        - บริเวณที่พบ ชายฝั่งบาร์บารีและแหลมกู๊ดโฮป

        - ลักษณะ ฤดูร้อนฟ้าโปร่งแดดจ้า ฤดูหนาวมีฝนตก

        - พืชพรรณธรรมชาติ ไม้ยืนต้น ไม้พุ่มเตี้ย ไม้พุ่มมีหนาม องุ่น ส้ม มะกอก มะนาว

    6. อบอุ่นชื้น

        - บริเวณที่พบ ชายฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ของทวีป

        - ลักษณะ ดีที่สุดของทวีป อบอุ่น ฝนตกตลอดปี คล้ายกับยุโรปตะวันตก

        - พืชพรรณธรรมชาติ ป่าไม้ผลัดใบเขตอบอุ่นและทุ่งหญ้าเขตอบอุ่น

5. ทรัพยากรธรรมชาติ

    5.1. ดิน  พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นทะเลทราย จึงขาดความอุดสมบูรณ์ เพราะอากาศร้อนแร่ธาตุสารอาหารในดินย่อยสลายเร็ว และส่วนใหญ่เป็นที่สูง  บริเวณที่อุดมสมบูรณ์คือ ลุ่มแม่น้ำไนล์,คองโก,ไนเจอร์ และดินจากการสลายตัวของหินภูเขาไฟ

    5.2. ป่าไม้ มีประมาณ 1 ใน5 ของทวีป บริเวณชายฝั่งอ่าวกินีและเขตป่าดงดิบลุ่มแม่น้ำคองโก ไม้ที่มีมากคือ ไม้มะฮอกกานี ไม้โอซีบีและไม้อิโรโคอูเม

    5.3. สัตว์ป่า มีมากถึงจะโดนล่าไปมาก แต่ภาพรวมยังคงมีมากพอสมควร เช่น สิงโต ช้าง ม้าลาย ยีราฟ แรด กวาง ควายป่า

    5.4. แร่ธาตุ มีทองคำ เพชร มีมากในแอฟริกาใต้ อื่นๆ เช่น ทองแดง เหล็ก ยูเรเนียม บ็อกไซต์  แมงกานีส ฟอสเฟส ทังสแตน 

    5.5. พลังงาน

     - ถ่านหิน เป็นเชื้อเพลิงและผลิตกระแสไฟฟ้า ในสาธารณรัญแอฟริกาใต้ ซิมบับเว ไนจีเรีย คองโก แทนซาเนีย

     - น้ำมันดิบ(ปิโตรเลียม) ในเขตทะเลทรายทั้งในลิเบีย อียิปต์ แอลจีเรียและชายฝั่งอ่าวกินี

     - ก๊าซธรรมชาติ ในเขตทะเลทรายสะฮารา

     - พลังงานน้ำ ผลิตกระแสไฟฟ้า เขื่อนอัสวาน-แม่น้ำไนล์ อียิปต์ เขื่อนคาริบา-แม่น้ำแซมเบซี แซมเบีย เขื่อนโกซอมโบ-กานา  

ที่มา :  
-นางจินดา  เทพมงคล,นางนิตยา  ศรีละออ,นางนวลจันทร์ รณวิชญ กลุ่มสาระสังคมศึกษา โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ
- ผศ.ดร. ธีระ  นุชเปี่ยมและคณะ หนังสือเรียนแม็ค สังคม ม.2 บริษัท สำนักพิมพ์แม็ค จำกัด กรุงเทพ

- สมบัติ สมบูรณ์,นึก  ทองมีเพชร หนังสือเรียนภูมิศาสตร์ ม.3 สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช  กรุงเทพ